Ziaktu : HC.Vanlalruata, Principal Correspondent, PTI

MIZORAM POLITICAL PARTY INZAWRH DANMIZORAM POLITICAL PARTY INZAWRH DAN: Mipui sorkar kan tih mai ‘democracy’ ah hi chuan mipui rawngbawla ram tana thawk tura inpe, politician leh an awmna political party-te’n ngaih pawimawh leh sorkarna an chan a an tih tur an duang chhuak a, inthlanna a mipui vote tam thei ang ber an hui theihna’n an tlangzarh chiam thin. Hei tunah pawh kan hma lawkah Mizoram assembly inthlanpui a awm leh dawn a, political party leh politician-te an insingsa leh mek a, an thu leh hla pawh a ngaihnawmin an party leh anmahni infakna bakah politics a an khingpuite chu ar-chuk-tui lovah chhuah an tum a, an tawngkam pawh an duhtui lo tial tial chu a nih hi.




Inthlan dawn hian political party-te hian an thiltih tum an ziah tlar hi a zau thei ang bera theh darh an tum thin a, chu chu saptawng chuan ‘manifesto’ an ti a. Chu bakah chuan vantlang inkhawmte huaihawtin an pawl thiltum bakah candidate leh amah puibawmtute’n thlan tlin an niha an tih tum leh intiamna an sawi bawk thin a. Vantlang inkhawma thusawi bakah hian ina lutin chhungkaw hrang hrang hnenah anmahni vote turin an ngen bawk thin.

Inthlan dawn vote zawn laia political party mite leh inthlanna chuha in candidate te thiltih danah hian kan duh fir mah mah em tih chang a awm fo. Bengchheng lutuka zaithiam ruai a aurinna nena rik chel chul hi a tha kher lo. Chutih lai chuan kum 5 dana lo thleng inthlanpui-ah na na na hi chuan phairam kut ni vangthla ang deuhva boruak han awm hi tam tak tan chuan thlakhlelh tham a ni ve a, Mizoram te ang intihhlimna leh hlimhlawp bawlna awm lo lutukah chuan kum 5 dana vawi khat na na nah an rik hlut hi chu awm ve tak a ni. Hetiang em em phal lova Election Commission of India khuahkhirhna aia ham strict lutuk hi a fel bik chiah lo mai thei.

Mizoram People’s Forum (MPF) hian a duh fir mah ma hem aw tih chang a tam. Tunah hian candidate te emaw anmahni thlawptute emaw in tina lut lawra vote an zawn hi an khap ta lova a lawmawm hle. An khap thinna chhan ni a an sawi chu pawisa sem leh sum hmanga vote zawn an hlauh vang a ni awm e. Tunah hi chuan sum hmanga vote lei tur hian mi



inchhunga luh emaw an kawtkai a chuankai emaw a ngai tawh lo hrim hrim. Duh chuan mobile phone hmang pawhin an bank account-ah pawisa thunin vote leina atan an hmang thei tawh a. Chutiang chuan tunah hian ualau ang reng taka thilti an awm mek nia sawi a ni a, MPF hian engtinnge a dodal tih kan en ang chu.

Kan ram hi buaithlak ve deuh a ni a. Thil kan han do pawh hian a penhlelh lama kal kan ching a. Kum 1982-a kohhranin eiruk do kum a puan khan an puan chhan ni awm tak cheng nuai tel eirute bitum ta lovin peon-in sorkar lehkhapuan leh pentui a lo hmante kha kan sawi vawng ta chiam a, minute khata pisa kal tlai pawh eirukna a ni te an ti a. Kan hlai sin telh telh a, kan phel te ta lutuk a, kan do ber tur mipui tawrhna thleng pha, hmasawnna tithanthu thei sum tam tham eirukna lam kha kan hlahthlem ta der mai a nih kha. Pawl lianin ruihhlo an do pawhin a lo rei deuh chuan a langsar leh rim na zawk zu lam bawk an hawi leh thin a. Muffler chauh phiar thiam, kutkawr phiar a tum thu a sawi pawha muffler-ah bawk chhuah leh thin kha kan ang fo thin.

Inthlanna thianghlim leh felfai a awm hi chu thil tha tak a ni. Chutih ruala awmze nei chuang mang si lova khuahkhirhna fet lutuk kenkawh hi a fel chuang lem lo. Pawimawh tak chu mipui inchuhna kawnga dawt tel lova vote zawn hi a ni awm e. Thenkhat duh fir deuh chuan insawichhiat leh tunhma thiltih insawi sakte hi khap an duh a. Mahse, hei hi a dik ber lo. Candidate/politician te hi ram rawngbawl tura rawn in pho
chhuak a, rawn inzuar an ni a, an chhiat an that hriat sak hi keini inthlang rama mipuite chanvo nghet tlat a ni. Dawta inchirhtheh leh thu dik lo leh belhchian dawl lo hmanga inbeih erawh chu na takin kan dem tur a ni ang.

Kan ram hruai tuma rawn inpete hi tunge an nih kan hriat ngei ngei a tul a. Anmahni chu ram hruaitu atana tha ber turin an rawn inzuar a, ram hruai tlak an nih lohna lam, eiruk ching, sum leh pai a rinawm lo leh hmasawnna hna ngaihtuah aia nawmsip bawlna leh mahni tanghma hui mi an nihna lam chu theihtawpa thupa thuruka vawn tlat an duh lam a ni ang. Chutiang a nih avang chuan an khingpui lam khan an sawi chhuah sak a ngai a, anni lam pawhin an chanchin dik tak phawrh saktute chanchin an phawrh ve pawh a thiang a lawm. Dawta tenawm taka inbeihna a nih loh chhung chuan.

Inthlang rama pawimawh ber chu a thlangtu mipuiin kan aiawha kan thlan tur atana rawn pen chhuakte kan hriat chian hi a ni a. Hre chiang mang lova inthlanna a vote kan thlak mai mai thin avang leh mawhphurhna nei lem lova chhan ho te te avanga kan chanvo kan thehthang thin avang hian sorkar tha kan nei thei thin lo. Kan thlan tlinte pawh mawhphurhna la mang lova vote tlin na na na chu mawhphurhna nei lo ang mai an ni ta a, kan thlan chhan a ho hang bawkin an che ho zui ve mai a ni thei.




American ho khu mipat/hmeichhiat kawnga thiangzau ber hnam zinga tel pha an ni awm e, mahse, United States hruaitu lu ber an President tur an thlannaah chuan duh fir tak an ni lawi. A mipui mimir khu thiangzau mahse an hruaitu tur erawh chu an duh uluk em em a ni. Kum 1988 US President inthlan dawna Democratic party president candidate atana awm khan ber leh chuh ngat sela chuan tling ngei tura tlang rin – Senator ni mek Gary Warren Hart kha pawmlai nei chunga Donna Rice-i nena Monkey Business tih hmingpu lawnga an lo khawsa duna puhna avangin inthlanna atangin a inhnuhdawh phah a ni. Hmanni lawkah Britain ram minister pakhat chu zawhna pakhat chhang hman lo tura Parliament-a a thlen tlai avangin chawp leh chilhin a bang ta a nih bawk kha. Chu chu hnam changkangte an hruaitute laka an duh fir dan leh an thikthu chhiat dan, an ram hruaitute pawh mipui laka mawhphur an nihna a chiang an nih dan chu a ni.

Mizote hi politics-ah hian a tir atanga thiam lo kan nih hi hai rual a ni lova. Kumpinu lak atanga India ram a zalen kum 1947 hma kum atanga political party din ve chauh, chu pawh lal ban chauh buaipui kha a ni a. Kan politics hi a hai tho tih hi hai rual a ni lo. Inthlang ram kan nih avangin a thlangtu mipui leh mipui rawngbawl tura thlan chhuahte hian inthlan lai leh inthlan zawh thlenga ram leh mipui tana mawhphurhna hre chunga thil kan tih hi a pawimawh takzet a ni. - AIR Aizawl

Post a Comment

Powered by Blogger.