Hmunzotlângah chuan rei ka awm leh ta lo. A rang thei ang bera Delhi kal a ngai si a. Sangpuii hnena ka thutiam pawh ka sawn hla ta rih a ni. Loh theih loh thil a ni si a, an ngaih chu a ṭha vak lo niin ka hria. Delhi ka thlen veleh lehkha ka thawn nghal a. Tin, Delhi aṭang chuan Lal Bahadur Shastri National Academy of Administration-ah Foundation Course nei turin ka kal leh a. Foundation Course chu rei lo te thil chauh a ni. Haryana-ah ka hna ka han zawm fel leh phawt a. Tichuan Mizorama haw turin ka insiam ta a. Haryana-a ka awm lai chuan ka hman hun awmte hrilhin ka pa hnenah engkim lo tifel vek turin lehkha ka thawn a. Sangpuii pawh engkim ka hrilh bawk a. Tin, ka pa ringawt ring lovin enthlatu leh vêngtu ang reng atan,(Sangpuii ka rinhlelh vang ni lovin,) nu leh pate kan hrilh ngam loh ang chi-ah pawh ka rin ngam, Thingsulthliah khua ami ka ṭhianpa Chhuana (Lalchhuanmawia Tochhawng) chu a ṭula ang ang lo bawhzui turin chanchin engkim ka hrilh a. Anin khaw hran aṭangin theihtawp a lo chhuah a. Ama sen so vekin kan vêngah vawihnih lai a han kal a. A lehkhathawn ka hmuh leh chuan engkim tihfel vek a nih thu a ni. Ka tlan haw nghal a. Inneih ni thlen hma ni thum velah ka han thleng chho va. Rokhawlhna engemaw vanga ka theih loh hlau-ho chu thlamuangin an thaw sawng sawng mai.
Ni ropui tak lo thleng tur chu huphurh, zâm ru tak, phur bawk si, nghâkhlel ang reng, nghâkhlel lo ang rengin ka hmuak a. Han phur teh surh chu ka zak ang reng si; phur vak lo anga lan lah chu hmeichhe lam ngaih a lo ṭha lo khang lâng a, awm thiam har tak a ni. Sangpuii lah chuan, “I phur hmel loh riau. I ti laklawha i tive mai mai a ni ang,” te chu a la ti tak deuh deuh a. A châng leh, “I dam mang lo em ni?” te a ti a. Exam hall-a zawhna thiamsa chhan ang ngawt zawng a ni lo deuh a ni.
A hun leh ni a lo thlen chuan khaw ṭha van ṭhiang kûk hnuaiah tluang takin kan zo va. Thil awmdan chu a pangngai a ni ber e. Min ṭawiawmtu ka ṭhianpa Chhuana pawhin a ti ṭha hle. Biak in aṭanga kan chhuahin thla kan la a. In lamah hun serh kan nei leh a. Tlai lamah ruai kan ṭheh a. Tin, ni tlâk hma hretin ka nu thlânah thlâ kan zu la leh a. Tichuan ni chu kan hmang ral ta a ni. Kan in chu a chêp bâkah mikhual kan nei ve nual si a. Lawiṭhat zana insawngbawl nan a rem chiah lo. Vanneihthlak takin ṭhian bengvâr thil chinchang hre thiam deuhten kan chhak tlânga forest bangla chu an lo han be fel diam a. Pawisa a ngai a nih pawhin ka duh zâwk hrim hrim bawk a, ka lawm hle.
Ka hmuh ve phâkah hi chuan bangla awmna hi chu tlâng chhip hmun thengthaw tak a ni deuh zel a. Hmunzotlâng bangla awmna pawh hi hmun thengthaw tak, khaw hawi nuam zet mai a ni a. Pathianni tlaite hian kan lêng chho fo ṭhin. Thla de tir a ni a. Dâr sawm leh a chanve-ah chuan kawlkil thlang lamah tlâk tumin a êng vû tawh a. Bangla thlenga min rawn thlahtu ṭhiante haw thawm reh veleh Sangpuii kut lum thar thar chu ka hum vang vang a. Rei vak lo pawna kan din hnu-ah kan hun nghahhlelh em em hmang turin in chhûng lamah chuan ka kai lut ta a ni.
Kan mutna tur khum bul tukverh aṭang chuan arsi a lang iarh a. Tin, kan piah lawk ramhnuaiah chuan sihal a u ruah ruah a, zan sava a hram lauh lauh bawk a. Thlifim vawt a rawn thaw lût heuh heuh a. Kan boruak leh Sangpuii insingsa vel chu a inhmeh hle a ni. Kawngkapui kalhin electrict ka hmet thim a. Tukverh puanzar ka pawt thla bawk a. Current awm loh changa hman tur khawnvar chu ka chhi a. Chumi zawh chuan kan hun nghahhlelh ber hmang turin Sangpuii lam chu ka pan ta a ni. Hmeichhia ten an pasalte chunga hmangaihna an lantir theih sang ber malsawmna dilin Sangpuii chu ka buan a, a dawn lah ka dawng hnem. Hlawhtling takin chumi zan chu kan tum tawi ta a ni.
Zing ni chhuah hma hreta ka harh chuan tlangval emaw ka nih ka la inti deuh thut a. Mahse darkâr sawm pariat vel kal taa ka hring nun kawng min thlâk danglam saktu Sangpuii chu ka bulah mi ngheng rialin a muhil sêk sêk tih ka hmu a. Tûk danga ka zing tho nen chuan ka danglam ta hle mai. A rawn harh tur zi mar vel chu kiu-a inbeng kangin ka lo en reng a. Minute hnih khat leka ka lo harh hmasa zâwk ringawt pawh chu khawharna tham a lo ni ta reng mai. A rawn meng sêt sêt a. |awng tuma a ang ziau tawh chu ka hmuiin a kâ ka lo hup sak a. Ka thlah leh hnu chuan a mit a nuai nauh nauh a. “I va harh hma ve? I mu thei meuh nang e?” a ti a. Kei chuan, “Nangni ang nula hmelṭha bula mu tui thei an awm a nih chuan mi pangngai an ni lo tihna a ni ngei ang,” ka ti a. Fiamthu hian, “Uai, nula emaw min la tia law? I nupui ka ni tawh dawn emaw ti a? A reng rengah ka bula mut chu a lo hrehawm viau a ni maw?” a ti a. “A hrehawm lai ber pawh kha vanram tluk hial turah ka ngai,” ka ti a. Ani chuan, “Chu vanram chu i va ring nuam awm lo ve?” tiin ka ṭawng chu a la kawi der a. “I tel lo chuan nawm pawh va nuam suh,” ka ti leh a. “Fak dertute laka fimkhur hi a va har em!” tih pahin mi rawn fawp zauh a. “Tho teh ang. Kan haw thlâk vat loh zawngin, mo thar te kha ka ni ve ang reng si a. Tûk khatna aṭanga ka thawh tlai lutuk zawngin kamark a hniam lutuk ang,” a ti a. Kei chuan, “Tûk khat thawh tlai vang ringawt chuan i fail lo vang. Kum khata tûk 364 dang i thawh hma zat zat theih dawn chuan, engnge tûk khat thawh tlai mai mai te i ngaih thupui viau ni?” ka ti a. Mahse kan tho ta tho va.
A hma lama sawi tawh ang khan chawlh ka nei tlêm hle a. Kan innei zo pawh chu haw thla tur buaiin kan buai nghal a. Sangpuii chu hruai ve nghal ka tum a. Tin, ka pa pawh a hreh hle naa kan bula a awm chuan a nuamsa ber dawnin ka hre si a. Mahse a ni thung chuan ka nu lu phumna hmun ngeia lu phum loh chu a hlau ber a. Hruai thlâk ve thu kan sawi pawhin chu chu a sawi hmasak ber a ni. Kei chuan zan khat mit chhin pawh lo tâwk se vâirama phum ka rum lohzia leh ka nu bul ngeia phum ka tumzia chu ka hrilh bawk a. Chutah zawng, midangin an lo nawr ve bawk nen, a hmin thei ta hram a ni.
Sângpuii nen kan inneih aṭanga rei lo tê-ah Hmunzotlang chu kan chhuahsan a. Kan kal hmain ka pa te ho nen ka nu thlân kan zuk tlawh leh phawt a. Tichuan Sângpuii nu leh pa te, a unau te, kan ṭhenawm khaw vêngte leh ka ute ho chuan kawtchhuah thleng min rawn thlah a. Ka u fanu Zodinpuii leh Lalnunthari-te chuan Aizawl thleng min thlah an tum bawk a. Kan kal ta chu ka pa ka khawngaih ber a ni. A hmel han en ila a lunglêng tih hi a hriat hliah hliah mai a, hnem vak ngaihna ka hre si lo. Min zuitu Madini leh Thartei chu kawr leh pheikhawk ka lei sak ve ve a. Tin, an naute lawmzawng tur milembu chi hrang hrang ka lei sak ṭeuh bawk a. Kan naute hi chuan khawlai lêng mai mai lovin inah lehkhabu chhiar sela, an chhiar peih zawng a awm vak loh pawhin a lem tal en se; chu chu in awm tam phah nana an hman theih chuan ṭha hle-ah ka ngai a ni.
Aizawlah zan hnih kan riak a. A tûkah bus-in Silchar kan pan lehnghal a. Silchar aṭangin thlawhnain Culcutta kan pan a. Chuta ṭangin relin Delhi kan pan leh a. Delhi-a ni hnih vel kan awm hnu-ah ka hnathawhna Haryana chu kan thleng ta a ni.
Vâirama ka hna ka zawm leh hnu thla ngana velah Sangpuii chu a rawn danglam ṭan a. A huatthute a chhiain a vui hma em em mai a. A luakte a chhuak a, a uak leh vak vak ṭhin a. Han biakte hian mi a chhang ṭha duh mang lo va. A inhre thiam der si lo. A titau vel chuan ka nuih a tiza ṭhin a. Han nuih ila ‘Ver vura che’ te min ti a. Han thinrim dawn ila a ni chiah bawk si lo. Mahse a thinrim rei ngai lo thung a.
Nupa nunah hian zir tur a va tam em! A dul a lo puar a, a thawmhnaw a tâwt ta bawk a. Amah pawh a inhre thiam a. Chuta ṭang chuan tlemin a zia-awm ta. A mamawh tur damdawi lamte ka theih ang angin ka ngaihtuah sak a. Engmah harsatna nei lovin vâirama kum khat kan awm hnu hretah kan fa upa ber Zonuntluanga chu a rawn piang ta a. Chu chuan ka pa khawhar zualpui chu a hnem ta viau a. A chhang kan neih leh phei chuan Tluangtea chuan a pu bula mut chauh a duh ta a.
Ka tlangval lai aṭang tawhin mi ṭhenkhatin nupui an nei a, an mahni nu leh pate âi maha an nupui chhûngte lam an beṭha zâwk leh an mahni chawm lian a, enkawl seiliantu zâwk an chhungte an ngaihsak mang lo zâwk fo hi ka haw ṭhin a. Kan nupui chhûngte chu kan unaute anga en chu kan tihtur zawng a ni nameuh mai. A ṭul phei chuan a châwm pawh kan châwm thlawn mai turah ka ngai a. Mahse ka chhûngte leh ka nu leh pate vuina khawp emaw, ngaihsak loh phahna khawp emawa ka tihuam a nih chuan ka tisual let derah ka ngâi a ni. Tluangtea chhang a pai lai hian Sangpuii pawh chutiang thu hla-ah chuan ka zilh ve hial a. Nupa thil a ni naa han sawi mai ila.
Ni khat chu ka office bang haw chuan ka pa hmêl a dik lo tawp tih chu ka hre nghal a. Ka pa hi ka hre chiang a, chuvangin a lungawi lohna chu a sawi mai mai dawn lo. Sangpuii chu pindanah ko lûtin thil awm dan ka zawt a. Hriat tham mang loh hian a phun kual vel a. A thusawi ka hriat chian theih pakhat chu, ‘Ka chhûngte i ngaihsak lo’ tih a ni.
Chu ṭawngkam chuan ka thin a khei ta zak mai. Chutiang thil kaih hnawih avanga ka pa pawh ti lungni vak lo niin ka hre bawk a. Ka thinrim chu ka thup hram hram a. A raino lai a nih avangin ka hauh vak chuan ṭha dawnin ka hre si lo va. Khumah chuan ka pawt ṭhu a. Mi hnial vaih chuan na tâwk takin vau ka hlim ang ti rilru chungin a dam thei ang bera ka ngaihdan chu sawi ka tum hram hram a ni. “Sangpui, i nu leh pate chu a ṭul phawt chuan ka theihna apiangah ṭanpui ka hnial hleinem. I chhûngte chu ka chhûngte an ni. Chuvangin ka theihtawk chu chhuah vein ka inhria. Chanchin chhia ṭha nise ka hrilh ve zel a. Vuina tehchiam tur awmin ka hre lo a ni.
“Tin, ka pa ka duat avang hian i nu leh pate chu ralkhat aṭanga han duat ve hluau turte hian min beisei ang e. Chu chu ka tum hlek lo a nia. I nu leh pate chu ka duhsakna dawn chungchangah ka pa emaw, ka unaute nen emaw tehkhin chi an ni miah lo. Tun dinhmun ka din theih nan hian i nu leh pate leh i chhungten chêng khat mah an thawh lo va, an thlan tui far khat pawh a far hek lo. Nang ngei pawh hian tuna ka dinhmun ka luah theihna tur hian ka farnute thawh hmun sâng khata ṭhena hmun khat pawh i thawk lo va. Tuthlawh tak ngial pawh vawi khat mah i hum chhin hek lo. Chuvangin i chhûngte leh ka chhûngte hi tehkhin tawh lo vang che. He dinhmuna min hlâng kâitu ka chhûngte hnenah khian lawmthu sawi mawlh mawlh tur i nia sin.
“Chutiang bawkin nang chawm puitling tur che hian kan chhûngkuain engmah thawh kan nei lo. Chuvang chuan in chhungkaw chunga ṭhat chhuah ve chu ka bâ tih ka inhria. Mahse tuna kan dinhmun leh nihnate hi ka nu leh pate bakah ka farnute thawhrimna rah a nih miau avangin tehkhin chi-ah ka ngai chuang lo a ni. Tûn aṭang chuan ka pa rilru nawm lohna tur lam chi ṭawngkam cheh tawh reng reng suh. Mi kan an ve theih nana thawk nasa lutuk kulcho hlen ṭhelh a nih hi. Ka tâna a thawh zawng zawng hi ka damchhungin ka rul zo dawn hlei nem,” ka ti a. Ka thin butut a chhuak ṭhelh naa rui lo hai lova zilh ka ni bawk a, thinur aw rawl chu ka hmang duh lem lo. Ani pawh chu a thinrim zui duh ta bik lo va. A dik tak chuan ka han ṭawng ṭeuh tak naa thil dangah vuina tur ka hre hlek lo va. A bula ka hlimzia leh ka pa nena min duat ṭhinziate chu sawi hmaih chi a ni hauh lo.
Mahni hna lamah kan buaiin zin bona tur neuh neuhte a lo awm ve fo bawk nen; ka fate chu ka pa chuan kei âiin a kuah ngun fê zâwk a. An thil ngen bengchheng leh nuar ka nin fê hnu-ah pawh ka pa chuan a la dawh thei viau ṭhin a. Kei aiin an ngâi daih zâwk reng a ni. Haryana aṭang hian Himachal Pradesh-ah kan insawn a. Kan awmna thar chu a boruakte a lo zovin a ram leilung pawh a lo tlangram ve ta bawk a, ka pa chuan nuam a ti hle. Tin, a boruak nuam kan tih hrim hrim bâkah ngeih hlein kan inhre bawk a, theih nise vâiramah rau rau chuan kan awm hlen châkna pawl tak a ni.
Vawikhat chu sawrkar hna pawimawh deuh maiah Delhi ka kal a. Mizo hmêl hmuhte a khât ṭhin em avangin Mizoram House-ah ka lêng phei vat a. An commissioner chu ka hmelhriat a nih avangin ka va inti tlangnel viau pek a. Mizo bula titi leh Mizoram boruak hrim hrim hriat tum pahin ka thlenna aṭang chuan ka insawn phei ta nghe nghe a.
Khualzinnaa chawlhni cham hi ka hreh thei hle ṭhin a. Chumi ṭum erawh chuan chawlhni zanah meeting kan neih dawn avangin cham lo thei ka ni lo. Chawlhni chhun Mizo inkhawmnaa thusawina hun changtu Delhi University-a MA zirlai chuan a hun chu min kian ta tlat mai a. Ka pianthar se su vang leh Delhi khawpuia Mizo awmte thlarau boral tur ka vei vang ni em em lovin a thusawi hun min ken chu ka lo pawm ve hmiah mai bawk a. Kan commissioner pawh chuan thu a sawi ṭhin a. Thusawina hun min kiantu pawh chuan a lo sawi fo tawh a ni mahna. Mizo te hi chuan kan sakhua Christianity hi sakhua a nihnaa kan tuipui âi mahin tihdan phung pângngai kan culture pêng khat ang lekah kan pawm niin ka hre fo ṭhin. Ka tilutuk emaw chu ka hre lo. Kei pawh chuan inthiam lohna nei miah lovin ka chan loh ram chu ka sawi dawn a ni a. Tin, a ngaithlatute pawhin dan pangngaia mi thusawi dang an lo ngaihthlâk tawh ṭhin ang khan an lo ngaihthla liam ve mai dawn a ni. Tlangvâl inkhawm tam zâwkte phei chuan an tlai zu-in an ṭhulh phah kher lo vang a, nula ṭhenkhat lahin ‘ringlo mite nen rual lo taka an nghawngkawl bah’ lai hlih phah nan an hmang hek lo vang.
Thu chu ka han sawi ta ngei a. Zêp miah lovin ka chan phâk loh ram Kalvari leh Getsemani huante chu ka sawi ta lo reng a. Chu âi chuan kan naupan laia Bible chang kan sawi rual ṭhin, ‘Naupangte u, Lalpa-ah chuan in nui leh pate thu zawm rawh u’ tih chang ṭanchhan khan nu leh pate thuawih hi zirlaite tih tur a nihzia te, nu leh pate thuawih hi leiah pawh malsawmna a nihziate leh tunlai ṭhangtharten nu leh pate zah nachang kan hre ta mang lo pawi ka tihzia lam chu ka sawi ta zâwk a. Chu erawh chu ka lo vei rûk ve em em ṭhin a nih avangin Paṭhian thlarau kaihruainaa ka sawi a ni emaw ni lo emaw ka sawi tui ve em em mai a, sawi tur pawh ka lo hre tam ve khawp mai. Ka thusawi zo chuan sana ka han en a, darkar khat dawn lai ka lo sawi niin; Mizo pa pângngai, officer lian zu rui bûk bûk lo chuan min han ruat chawt tâkah chuan dârkâr khat lek lekte chu kan sawi thei deuh fur ang chu.
Inkhawm ban pawna kan chhuah hnu chuan ‘I sawi ṭha hle mai’ tiin min rawn chibai ve lâwp lâwp hlawm a. Kan ngaihtuahawm tlâng teh e. Thusawi thiam hawin kan haw ve ta ngâwk ngâwk mai a ni.
Mizoram House-ah chuan muangchanga chawlin mikhual bengvâr tak tak rawn thleng ve te nen kan inkawm ta a. Fiamthute thawhin kan nui tlâng dar dar hlawm a. Chutianga kan inkawmna kal zelah chuan ka thin khei em emtu chanchin thar ka hre ta a. Kan inkawmnaa tel ve khualzin hnen aṭang chuan nula fel pangngai rima ka rim ṭhin Catherine-i chu pasal nei lovin a talho mai mai tih ka hre ta a. Nula hmelṭha, hleitling si, pasal ṭha tak neia nuamsa taka khawsa thei turin Ninevi khawpui nulate ang maia a han kawp lâwr tur chu a mak a ni. Tin, ka khawngaih hle mai bawk a. |anpui theih dan awm se ka theih ang tawka ṭanpui pawh ka hnial lo; mahse hetiang mi hi chu an awm dana kan awm ve duhte a nih loh chuan han puih ngawt ngaihna a awm si lo
Nupui fel tak neiin fate lah kan uanthu lovah a nei vannei pawl tak kan ni ve a. Ka nun pawh a hlimin mahni tâwkah Sailo Ngûrpui lal lai êm tluk lo mah ila khawvel hi ka nupui fanaute zârah nuam ka ti ve hle tawh a ni. Mahse chumi ṭuma ka thu hriat thar chuan thin a ṭhâwng ngei mai. Chutih rual chuan Sângpuii ka tâwng ta chu keima fel vang leh ṭhat vang hrim hrim pawh ni lovin Paṭhian remruat liau liau a ni tihte chu ka hre thar zel a. Sangpuii te nufa ka hmangaihnate chu a pung ta deuh deuh a.
Himachal Pradesh-a kan awm lai bawk hian Khawant Singh-a chuan nipui chawlh hman pahin a nupui fanaute nen min rawn tlawh hlauh bawk a. A nupui pawh Sângpuii a tluk lo deuh e tih thu lovah chuan hmelṭha tak a ni. Sap ramte pawh lo fang sil ve nial nual, christian education-in a chawi len, christian culture-a seilian a nihna chu a hriat khawp mai.
Tin, chumi hnu lawkah ka ṭhian pakhat Kuluchand-a nen kan inhmu leh a. Kan inhmu phat chu, “Nupui ka nei tawh asin. Mahse Sonia Singh kha zawng theihnghilh a har dawn hle a ni. Nang pawh nupui ṭha tak i neih avangin ka lawmpui a che. Catherine-i kha chu a ni lo a ni lawm ni?” tiin min zawt a. Chutihlai chuan ka rilruin “Catherine-i kha maw le,” tih chu a châk deuh thut a. Mahse a nih miau loh avangin, “Ni lo ve. Sawmna Card-a a hming chuang kha i la hre lawm ni? Sangpuii a ni. Engtin nge Catherine-i hmingte chu i lo hriat ve a?” tiin ka zawt lêt a. Ani chuan, “E le, i ṭawngvai nasa ṭhin em alawm. Tunge khatiangte hre lo vang ni? Tak tak ana, dawhkan pakhat kan inṭawm laia i lunglen thu sapṭawnga i ziah kha ka chhiar a, Catherine-i hming chu ka hre ve mai a ni. Tin, i awm dan aṭang khan engemaw chu a hriat mai,” a ti a. Ka’n ngaihtuah lêt vang vang pawhin a thusawi chu dik awm hlein ka hre ta a.
Kuluchand-a leh Khawant Singh-a te pahnih hi ka ṭhian ṭha tak ve ve chu an ni naa an inhre lo va, an mizia pawh a inang lo. Singh-a chu sipai officer chhungkua aṭanga seilian a nihna a lang fo va. Lehkha thiam chhungkua an nihna chuan amah pawh a tipuitlingin a thil thlir dan pawh a zau hle. Kuluchand-a erawh chu sumdawng chhungkaw hausa ve tak aṭanga seilian a ni thung a. College a kal laia a rilru beidawnna chu kan inkawm lai pawh khan a lang nasain a chhiat hlen phah teuh khawp mai. Engmah pawisak nei lo; indona leh buainate pawh thu hnu dawn vak lova tawn pawp mai mi, a rilru tâwt leh hah theihnghilh a tum avanga thil dang zawng zawng pawh lâk zam tum mi a ni. Chumi rual chuan mi a ngaina derin ka bula a awm chuan him riuava inhriatna a nei a. A zui pawh kan inzui nasa hle.
Vawikhat chu Himachal Pradesh-a kan awm lai chuan ka pa pum a na vak mai a. Ka pa chu pa hrisel, na zen zen lo a nih bâkah a nat hle pawh hian a sawi tam lo viau a. Chumi ṭum erawh chuan a na tak tak a ni tih hriat tur hian a awm a. Ka thlaphan em avangin kan awmna khuaa damdawi in pawh ring zo lovin Delhi kan pan nghal vat a. Ka pa pum chu zai a ngaih avangin Delhi-ah chuan ka cham deuh ta reng a. Chuta a rawn ṭha chhuak leh deuh chuan Hmunzotlang haw chhoh a châk thu a sawi awl lo ta mai a. Chuvangin keini pawh kan lung a lêng ve tawh tho bawk a. Haw chhoh zai kan rel ṭan ta a ni.
Vâirama kum ruk vel zet kan awm hnu-ah Hmunzotlanga Christmas hman chhoh ve chu kan rilrûk ta a. Chhuanlam hrang hrang ka belhkhawm fê hnu-ah chawlh lain kan insiam ṭan ta a ni. Tin, ka pa chu a pum an zai atang khan a lunglên a zual a. 'Hmunzotlânga ka tu leh fate hmuh ka châk tawh e' a ti fo bawk nen; kan vaia kal kan tum a ni. Mizorama kan haw chhoh tur chu phone-in Kuluchand-a leh Khawant Singh-a ka va hrilh a. Khawant Singh-a chu a nupuiin min lo chhang a, “Mizoram aṭang chuan engnge min rawn hawn ang?” a rawn ti a. “I duh duh min chah ta che. Kan theih zawng a nih chuan kan rawn hawn ngei ngei ang,” ka ti a. Ani chuan, “Kan pa a lo kalbo hman alawm maw le. Kei chuan Mizoramah engnge awm pawh ka hre ve mang si lo va. Ani chuan chah tur che a hre ngei awm si a,” a ti a. Kuluchand-a erawh chu amah ngeiin min rawn chhang a. “In rawn haw hun chu Mizo lukhum kha min rawn hawn ta che. Tin, kan nu tan Mizo puan min rawn hawn ve hrim hrim dawn nia. Han inbel ve chhin se a inhmeh dawn lutuk alawm” a rawn ti a. Phone aṭang chuan a nupui lo nui ar ar ri chu a hriat theih a. Kei chuan, “Teh reng mai. Sangpuii ang hi chuan a inhmeh ve hauh lo ang a, mahse induh phawt chuan ka rawn hawn ang che u,” ka ti a. Phone chu ka dah ta a.
New Delhi chu rêla chhuahsanin Culcutta kan pan a. Culcutta aṭangin Silchar thleng kan thlawk leh a. Tichuan sawrkar motorin Hmunzotlâng thleng kan kal leh ta a ni.
Hmunzotlâng kan han thleng chu a nuam ve kher mai. Hnam dang karah zawng ârawn zinga choâk awm ang mai kan ni si a. Mahni hnampui leh ṭawng khat hman pui ngei mai bula awm chu a nawm dan a dang a ni. Vâiramah ṭhenawm khawvêng nena inmelh relh relh ngam chauhin ka awm ṭhin a, Mizo khawtlang boruak zalên tak mai hipa thâwk han lâk vel chu nuam ka ti hle a ni. Ka haw chhoh hma khan ka ûte hnen aṭangin lehkha ka dawng a. Kan in chu a luahtuten thla khat dawn lai an chhuahsan tawh thu min rawn hrilh a ni. Kan haw chhoh dawn rau rau va, kan in ruah lai a nih bawk chuan keimahni in dik taka awm ngei ka duh a. Ka u hnenah chuan kan in kan rawn luah dawn e tiin ka chah leh a. Kan in chu a sak dan leh a sakna hmanruate leh a chhunga bungruate chu chhuanawm fahran lo mahse chhungkaw kima kan khawsak ho tawhna leh ka seilenna kha a nih miau avangin ka tân chuan Bombay, Delhi vela in ropui tak tak aiin a hlu zâwk daih a ni.
Tin, ka ûte ho hi lehkha ka zir theih nan an zirlaite chawl a, a sûr a sa hnuaia hna thawk an ni a. An tân tih theih ka nei tam lo va, an phût bur hek lo. Mahse ka awm chhung na na na chuan theihtawp chhuah sak ve chu ka tihturah ka ngai a ni. Ka pawisa lo khawl ve tlêm azawng chuan an thawmhnaw tur ka hawn sak ṭheuh a. Tin, December 17 velah ka û fate ho chu a fel deuh chin zawng Aizawlah kalpuiin an Christmas thawmhnaw leh an duhzawng dang ka lei pui bawk a. A kum leha an sikul zirlaibu leina tur tlêm azawng ka pêk diat diat bawk bâkah an Christmas thawhlawm ka tum sak vek bawk. Tin, a lehlamah Sangpuii nu leh pate vui lohna tawk tur thiltih a ngai ve tho va, pawisa a hek duh khawp mai.
Thingsulthliah aṭangin ka ṭhianpa, nau ang chiaha ka en Chhuana ka chah bawk a. Ka chah ti ila chah hran pawh a ngai lo, ka haw tih a hriat chuan rawn kal suh pawh ti ila a rawn kal tho hmel a ni. Zan khat chu Zorema nen, Chhuana nen kan pathumin kan inhmukhawm a. Nula rim kan rawt ta a ni. Chawlh laa haw ka ni bawk a, sawrkar hna chu ka dah bo hmiah a, Mizo taka len a, khawsak ka duh a ni. High School kan kal laia kan rim ve ṭhin, kan lehkha zir pui tho Zothanmawii chu nuthlawi tiin kan lêng lût ta a. Nulât tlangval lai pawha infiam ṭhang kan ni bawk a kan va lût chu a lo pawr ve khawp a, “E khai, rawn lêng teh u. Nuthlawi hmêlṭha hi min rawn rim ta che u. In nupuite âi chuan ka zei zâwk daih mai tur a nia,” a lo ti ham ham a. Zorema chuan, “Inlêng tur hi a duhṭhin khawp a, tlawmngaia rim turin Hmunzotlang YMA chanchinbu-ah sawmna a chhuah e an ti che a, chuvangin kan rawn tlawmngai ta a nih hi,” tiin a chhang a. Zothani chu a nui awr awr a, “Inlêng ka ngah lutuk hi ka buai asin. YMA ho pawhin an ṭhutthleng mi hawh tir an tum ut ut zu nia. Khawnge chibai pawh kan la inchibai hleinem maw le. Hmunzotlang angahte in rawn haw khawm duh hi chu a lawmawm mang e. Kan khaw nawm loh loh nen,” tiin min chibai diat diat a. Zothani vek chuan, “Leng ṭhu rawh u. Khaw nge, nangni meuh rawn lêng chu thingpui kan lum sak nghe nghe ang che u. Zanin chu mi ang lo in rawn lêng a, inlêng dang chu in hnawtṭiau vek dawn a nih hi. Tak tak ana, inzahawm teh ṭhuau em a, tumah an rawn lêng ve ngam lo vang,” a ti a. Thingpui chu a lum nghal a.
Zothani chuan kan ṭawng ve hmain, “Chhuana, kan vêngah masi i rawn hmang dawn em ni? Nge ranngo i rawn zawng? Kan vêngah hian pasal duhtui lo deuh deuh nula an tam asin. Ka lo ngaihven pui ang che chu,” a ti a. A nui awr awr a. Chhuana chhan hmain kei chuan, “Hmunzotlangah hian pasal hmu zo lo nuthlawi mangang râk vel mai mai ṭhin an awm em tih hriat tuma rawn kal a nih hi. Chutiang ziah tlarna list chu a nei a, nang pawh tun aṭang chuan a list-ah i tel tawh dawn a nih chu,” ka lo tih khalh a.
Zorema chu a rawn ding thut a, “A dik chiah a ni. Khawnge ding meuhin kan sawi teh ang. Hei kan ṭhiani hi tunhma aṭangin a chanchin chu kan hre ṭheuh ang a. Hetia a ṭhiante kan awmkim lai hian theihtawp chhuahin ngaihtuahpui ang u khai. Amah ringawt zawngin eng tikah mah a hmu zo awm si lo va. A ṭhiante kan nihna-ah chu chu kan mawhphurhna a ni tih hriain thahnemngai takin theihtâwp i chhuah ṭheuh ang u.,” a ti a. Kan nui ta piap piap mai a.
Nui hawk hawk chungin Zothani chuan, “Thingpui hmeh tur kan nei miah lo. Officer in ṭhu khup a, a hmeh han thehchhuak mai theite chu awm ve awm tak; mahse in nupuite in ngam loh hmel hlawm em a, keimah bawkin ka tum leh a ngaih hmel a ni,” a ti a. Chhuana chuan, “Thingpui hmeh kenga tlangval lêng dû dû ka hre ngai lo. Tlangval pangngai lo deuh tih chi chauh a nih chu,” a lo ti a. Zorema chuan a ipte aṭangin cheng zanga vel hi a rawn phawrh chhuak a, “Hei hian zanin kan thingpui hmeh tur a daih loh chuan a lehlamah pawh hian tlêma zawng chu ka la nei a nia” a ti a. Ka ipte ka’n dap ve a, Aizawl ka kal ṭuma ka hman ban, Home Minister Sangpuii hnena ka kir leh theihnghilh chêng sangkhat vel hi a lo la awm mial a. Chumi phawrh chhuah pah chuan, “Kan vaia indaih tur chhangthâwp tlawn khat cheng za man ṭhiau va lei ta che” tiin cho zetin Zothani chu ka hmuh a. A run lutuk chu a nui ta vak a, kan hlim dar dar hle a ni.
Kan fiamthu zualpui chu titawpin thutak deuh kan sawi kai ta a. Zothani chuan, “Hmanni khan ṭhiante nen kan inhmu a. Tun kum chu keini ṭhianho hian pawisa thawhkhawm ila, damdawi ina rethei zual leh fahrah hote saw va ṭanpui ve ang u’ an tih kha,” a ti a. Ka lo ngaihtuah phâk lem loh a ni naa chutiang rawtna chuan min tiphur hle mai a. “Chutiang chu ka phur zawng tak a ni. Engtia tih nge in tum?” ka lo ti vat a. Zothani chuan, “Ka hre chiang bik chiah lo. Rindika ten an hria ang. Anmahni rawt chhuah a nih kha. Va zâwt rawh u. Tih theih chuan a ṭha alawm,” a ti a. Keini pawl sawm zir lai khan thingtlang sikul tih takah kan tam lo hle a. Chuvangin inthurual pawh a awlsam khawp ang.
Chu rawtna thlawpa min rawn zawm ve duh tur awm chu kut zungṭang thliakin kan han chhiar chhin a, kan tam lo hle mai. Chutia kan inchhiar chuan Mawitei hming kan han lam ri zauh a. Chu veleh Chhuana chuan, “Mawitei kha a la nula pek e law? A hmu zo lo tihna chu a ni bik em lovang chu maw?” a lo ti bauh a. Zothani chuan rang zet hian, “Mawitei te i tih ve mai mai; i û rual zet a nia sin. Nge hmel en ai hian ilo upa zêk zâwk? A reng rengah pasal nei lo zawng zawng hi hmu zo lo an ni hleinem. Keini pawh CRP zah zet kan hmu a, kan neih bik loh hi,” a lo ti a. Chhuana chuan, “I la hmu tlêm a nih chu. In vêngah CRP hmuh tur pawh awm nghal lo chuan. I hmu zo lo hi a lo mak hauh lo mai,” a ti leh a. Zorema chuan, “Mawitei kha maw? Nurse a zir zawh aṭang khan Gospel hmangaihin a la pên ta zel a nih kha. Hmunzotlang damdawi inah hian tun kum May thla khan Aizawl aṭangin an rawn sawn alawm. Lunglei District lamah te pawh a va awm ve zak zak kha,” a lo ti ve bawk a.
An thil rawt hriat chian tumin Zothani chu kan chhuah san ta a. Lalrindika te in kan thlen chuan an lo ri luai luai mai a. A tir phei chuan an inhau emaw kan ti hman a. Mahse naupang bengchheng mai a lo ni a. Kan va luhve chuan an reh diak a. Kan hmuh duh chhante sawiin min zui chhuak a. Malsawmate in lamah kan kal ta a. Malsawmate inah chuan program tlangpui chu kan siam fel ta a ni.
Kan tum ang chuan Thawhṭanni hma takah bus–in Damdiai dil kan pan hmasa ang a.Chutah chuan muangchânga inkhawmnate neiin chawhnu tlang her dâr khat velah chaw kan fâk ang a. Chawhnu tlai deuhah haw pahin damdawi ina damlo harsa zual ṭanpuina kan pe ang a. Chumi zawhah a bul lawka fahrah-ho Christmas hmanna tur pawisa cheng sanghnih leh zanga kan pe leh ang a. Kan pawisa thawhkhawm dan azirin chuta a bang ala awm chuan Hmunzotlanga chhungkaw harsa zual tak tak Chrismas hman nan tualchhunga awm tam ber leh mi chinchang hre ber Lalrindika leh Zothani’n ṭul an tih angin an sem mai ang.
Kan tum lâwk angin Thawhṭan lo thleng lehah chuan kan insiam ta sang sang hlawm a. Hetihlai hi chuan mipui leh sawrkarin hma an sawn tawh a, kan khua pawh motor kawngin a pawh ṭha hle tawh a ni. Bus hmangin kan khaw bul lawk dil kamah kan kal hmasa phawt dawn a nih chu. Kei chuan kan kalna tur chu ka lo hre chiang mang lo va. “Kan thleng har ang em?” tiin ka zawt hlawm a. Malsawma pek chuan, “Kan thleng har lo vang. Hmeichhe hmangaihna chen lek a nia. Darkar khat kal pawh a ni lo,” a ti a.
Dâr kaw pelh hretah kan tum ram chu kan thleng ta a. A hnai bawka miin an tlawh zing hle a ni ang, a bul velte chu a pe hen hun mai. A dil hming an sawi khan Hmunzotlangah chutiang dil a awm ngai si lo va, mak ka ti reng a. Dil siam chawp, Rawpui lui an lak pên khuah chawp a lo ni a. Chu dil chu a awmna hmun a nawm em avang leh a pawhtu lui chu a dam em avangin Damdiai an ti a. Khuah chawpah chuan lian ve tak a ni. A awmna hmun chu a rem bâkah a faiin a ṭhianghlim a, a thengthaw nuam si, kal vel nuam bawk si, tlawh fo pawh a lo phû ve reng a ni. Dil kamah chuan khaw thlirna in an sa a, chu chuan a tinuam ve riau bawk.
Dâr kua leh a chanve-ah hun serh kan hmang a. Hun hmangtu Lalramhluna M.Sc chuan hetiang hian thu a sawi a. A thusawi chu thiam tuma han duah teh hluah chu a ni lo naa ka rilru a khawih hle a ni: “Hring nun hi kum khat chhûnga hun inher nen hian a tehkhin theih ang. Kum khat chhung hian a chângin ni a sa em em a, khua a lum kan ti ṭhin. Tin, chumi hnu-ah ruah a rawn sur a, khua a chhia a, vawt kan ti a, kan ning hle ṭhin a nih kha. Thlasik a lo thlen phei chuan vawt tak a nih hi. Nipui, thlasik, fur leh ṭhal; tuman kan pumpelh thei lo.Hnathawktu ṭha chuan chung hun inher danglam zawng zawng karah chuan rim takin hna a thawk a, kum tâwpah hlim takin a thawh rah chu a seng ṭhin.
“Chutiang deuh chuan mifing leh taima chuan harsatna tam tak karah hma lam hun thlir ranin hna a thawk a. A tawpah hlim takin an tuh rah chu an seng ṭhin a ni. Keini pawh hi kan nun hlui kha thlir kir ila. Kan tleirawl chhuah lai khan ṭhenkhat chuan meizûk rûk leh zu in ngawt kha emaw changkanna leh hlimna an ti a. Mahse chung ho zawng zawng chuan inchhirna chauh lo chu engmah an hlawh chhuak lo. Mi, ṭhal laia a in chung pawp ngaihthah a, fur laia in chung far ang hi kan tam hle.
“Han ngaihtuah vang vang mah teh u. Kan rualpui ṭhenkhatte chu ka ṭawng tu huatthu lovah zu zuar ta mai mai te, sipai, police aṭanga peon thlengin; tin, hmeichhe lamah pawh pasal ṭha tak neia hlim taka khawsa leh chhungkaw zahawm tak din an awm laiin ṭhatlai hun hmang sual a, sâwn pawm ta mai mai te, mi pawm lai fa pai ta nawk nawk leh, mi pasal lân lek lek tawk lah bo lo. Kan vaiin tuhrah seng vek kan ni. Kan tuh lohna mualah tuman kan seng lo ve.
“Chung zawng zawng ka ngaihtuah chuan vawiin hian ka lawm hle a ni. Kan fel bik vang emaw, mi aia kan ṭhat bik em vanga Pathianin heng thilte hi min pe a ni lo va, zawi zawia kan tuh rah Pathian zara kan seng an ni. Vawiin hian han in en ila, kan uan thu ni lo se engineer te, doctor te, doctor of philophy te, master of arts te kan ni nawk hlawm a. Administration lamah ni se central hawl pha kan awm bawk a. Kan têt lai aṭang zawi zawia kan tuh zeuh zeuh lo par chhuak aṭanga hetiang dinhmun kai thei kan ni tih hriain leh hun kal tawha Paṭhian min venna ngaihtuah chung zelin lawmthu i sawi ang u,” tiin. Ramhluna thusawi zawh hian Sangliana aṭawngṭai a. A ṭawngṭai tawi tek tawk hle. |halai ho lawm zawng tak a nih ka ring.
Hunserh zawhah chuan kan han hawi thengthaw leh rih a. Dil kamahte chuan kan lêng kual a. Mahni nupui fanau te ṭheuh hruaiin pangpar hmunte kan fang kual a. Thlasik khaw vawh lai a nih avangin tui cheng ṭha peih pawh kan awm lo. Kei pawh ka han inphelh sek ve ngial naa tui chu a vawh em avangin ka chhuak rang hle. Ka inhru hul vat a. Sangpuii chuan ka thawmhnaw kengin mi lo buaipui vat bawk a. Hei hi nupui neih nawmna chu a ni. Engngemaw han tiha min lo ṭawiawm vat hi a nuam ve riau.
Dil kam phaitual hnimah ni lum aiin kan ṭhu a, a ṭhente chu an bawk zâl bawk a. Nakinah chuan eng thupui nge an sawi tak ni; Malsawma chuan, “Kan kohhran kalphungte hi a ṭha ber a la ni chêk ang a. Biak inah kan lam mup mup a. Kan han haw a, eng kan nih zui pawh ka hre lo. Kan kohhran hmeichhe ho lah hi Mosia farnu Miriami ni awm tak tak hi an tam asin. An lawmthu hi an lâm kualpui vak a. A hnu lawkah an thinlung lam a phâr zui leh si,” a ti a. Sangliana chuan nui hawk hawk pah hian, “Kan hmeichhe ho hi an ṭha ve riau alawm. An tel lovin kohhrante hi kan ding thei ngut ang em maw? Camping leh thiltih khawm huau huau ilo velah ni se a par tichhuangtu ber an ni thei zel a. Nakin lawkah chuan rorelnate pawh hi an la kengkawh ang a, Mipa Insuihkhawm Pawl hian an khawngaihna kan la dil dûk dûk mai tur asin,” a ti a. Kan bula hmeichhe ṭhu ve ho chu an ṭang nasa hle a. Zothani phei chuan, “Mipa awmkhawm hi chuan hmeichhe chanchin bâk sawi tur an hre lo. An rêl an rêl a, hmeichhe tel lova khawsa thei chai si lo,” a lo ti hlak hlak a.
Malsawma chuan a hma aia uar fê hian, “Hmeichhe ho lah hi hetiang lam han sawi hian an ṭang ve ang ṭhâw a. Hmeichhe vau loh leh vau hlim loh chu an pawng tawlh tawlh ti ang deuhin kan hmeichhe-ho hian an kuang lo an nawr nasa lutuk lo maw? Kohhranahte hian chin tawk nei deuhin inhmang se ṭhain ka hre nghe nghe a nia. Pa pakhatin ‘Kan nu zawng, a chhungkaw kampen ata-lângin inah pawh a awm hman lo. Inah hian hmuh tur a tlêm teh a nia. A pianthar hma aiin a pianthar hnu hian in lamah a ṭângkâi lo zâwk daih,’ a tih te hi fiamthu a ni naa kei chuan thil awm thei ngeiah ka ngai a ni,” a ti a.
In chhûng lam hi ka ngaih pawimawh zawng a nih ve avangin kei pawhin ka lo zawm ve vat a. “Mizorama kan tih fuh loh chu piangthar apiang kan lêng cheh hi a ni. Nula tlangval kohhrana inhmang takte hi in lamah an ṭangkai mang lo fo. Kohhran thil leh YMA ang chite phei chu hnathawh lohna permit emaw, mahni thawhna office kai ṭhulh theihna permit emaw kan ti ni hialin a lang. Tlawmngai pawl leh kohhran thiltih chhuanlamin hna kan ṭhulh fo mai a ni,” ka lo ti ve bauh a.
Ei leh in lam buaipuitute puih an ngaih avangin kei chuan an titi chu ka kalsan ta a. Chaw chhum buai ngai lovin mahni eikhawp ṭheuh tur kan fun sa a. Chu chuan rawngbawl a tiawlsam hle. Sa ei duhzawngte a in ang lo va. |henkhatin vawksate tui an tih hle laiin a ṭhen tan chuan tisa thil mai ni lo, thlarau lam thil thlenga khawih pawi thei a ni a. Tin, bawngsa chauh siam dawn ila, ti thei bau lo kan awm bawk a.
Dâr khat rik hma hretin chaw ei kan peih a. Ei hmain thu tlêm ka sawi a. Chaw-ei hmaa ṭawngṭai turin Lalrindika ka sawm a. |awngṭai tura a rawn ding chu Malsawma’n a lo ṭawng khalh a. “Zai ka châk riau mai. |awngṭai hmâa zai ka rawt e. ‘Aw Lalpa I malsawmna hlu,’ tih kha ka thlang nghal e” a rawn ti a. Hla chu a rawn la nghal a. Zaipawl hruaitu a ni ṭhin bawk a, hneh takin min kaihruai a, kan tlem rem rawm naa kan zai tui hle a ni. Kei, zaikhawm leh hla zir te hi ka thatchhiatna lam a ni a. Zaia eizawn ka tum lo bawk a, solfa-te hi thil dang tih ṭhulha zir vak vak a ṭulna reng reng hre ngai lo ka ni; mahse chumiṭuma Malsawma’n solfa key diktak maia a rawn la chu sak nuam ka ti zaih zaih hle. Dika chu a ṭawngṭai a, a ṭawngṭai zawh veleh chaw chu kan ei ta nghal a.
Haw lamah khum sawm lek awmna Hmunzotlang damdawi in leh a bul lawka MHIP leh Upa Pawl ṭangrualin fahrah chawmna an din chu tlawh haw pah kan duh avangin kan hmanhmawh ang reng hle a ni. Tin, damdawi inah chuan kan sikul kalpui ṭhin leh ka kawm ngeih em em ṭhin Mawitei (Jennifer Lalrinmawii) a thawh avangin kal ngei ka duh pah a ni. Chaw ei kham veleh kan eina nawi leh bungbêlte chu seng felin damdawi in leh a bul lawka fahrah enkawlna in lam chu kan pan ta nghal a.
Kan va thleng chu Mawitei chuan damdawi in kawtah min lo hmuak a. A quarters luah laite chu kan en sak a. Kan tam vak lo naa a in chu a têt deuh avangin ṭhutna chang lo kan ding deuh ṭhuau hlawm a. Mawitei chuan, “Ngawi teh u, ka in ve hi a te a nih hi. Chhuatahte khan ṭhu mai mai rawh u,” a ti bawrh bawrh a. Kan zinga pakhat chuan, “Hei, i in chu nupa rek luah atan a ṭhat hi maw le,” a ti a. Mawitei chuan, “Luahpui tur kan hmu zo ve lo a nih hi. Min han zawn sak ta che u,” tiin a lo fiam a. Amah bawk chuan, “Thingpui lum sak atan pawh in ṭhat vei nen, in tam tham deuh a. Ka lum lo mai ang che u. Ka lum tlukin in lawm tho ve,” a ti leh a. |henkhat chuan, “Ni e, a ngai lo, kan tam vak loh hi. Kan in tluk thuakin kan lawm e’ tiin an lo fiam lêt bawk a.
Mawitei chuan fahrahho awmna lamah chuan min hruai hmasa a. Naupangte nen kan ni nuak si a, kan inzui dûl dûl a. Kan va thlen lai chuan kawtzawlah an lo infiam ve nak nak a. Sangpuii chuan, “Awi! Ka fate-ah ka han chan chhin a, ka khawngaih lutuk. Ka ṭah an tichhuak e” a ti mawlh mawlh a. An hotunu inah chuan kan lût a. A in chu office ang reng atan a lo hmang nghal bawk a. Min hmu chu a lo lawm takin min han chibai zung zung a. A dik tak chuan kan zinga tam tak hi a chunga mite ṭhiau tur kan ni a, a lo fel viau pawh kha a awm ve a ni. Tin, chu bâkah chu nu felzia leh inpêk zawhzia chu mi sawi ka hre tawh tho bawk. Puithu takin ṭawngṭaina nen kan pawisa thawhkhawm chêng 2500 chu kan hlan ta a.
He fahrah enkawlna hmun hi sawi tawh ang khan helai bial vel MHIP leh Upa Pawl ṭangrualin an din a ni a. YMA leh Social Welfare Department lamin an ṭanpui bawk a. Tunah hian an tlem lâi tak niin naupang 15 an awm mêk a ni. An awmna in chu kawngpui aṭanga fit 50 vel, tlâng pawng hmun rem taka awm hi a ni a. Kawt zawl a nei zau ṭhain an hmunte chu a thengthaw nuam si a. Han chawlh rei deuh pawh a châkawm khawp mai.
Mawitei chuan, “Damdawi in lamah kal tawh ang u hmiang. In hmuh lohna pawh a rei tawh hlawm em kha,” a ti a. Hmunzotlang damdawi in hi ka awm loh hlana an sak thar a nih avangin hmuh ngei pawh ṭha ka ti a ni. Vâiram lam damdawi in lianpui pui hmu tawh tan zawng ennawm zawnga en tur chi a ni hauh lo vang. Mahse kan khaw damdawi in kha a nih miau avangin ngaihnêp ngawt theih a ni lo.
Hmeichhe ward leh mipa ward-te kan fan hnu-ah pawn bang lang sar lai taka ram lem mawi tak intar chu uluk takin ka en ta a. Helai velah chutianga milem nalh han ziak thiam awm ka hriat loh vei nen tia ka en lai chuan a hnuai lam kila K.Lalhruaitluanga tih inziak chuan min tivar ta uarh a. Hmunzotlang High School-a zirtirtu hna rawn thawk ve zawk, Thingsulthliah-Tlangnuam aṭanga rawn awm K. Lalhruaitluanga, Chhuana ṭhianpain damdawi in tâna a present a lo nih awm chu. Chutia milem ena ka din hnufual hlan chuan ṭhiante chu pindan pakhatah hian an lût ta dial a. Banga milem intar ka en zawh hnu-ah ṭhiante luhna pindan lam chu ka va pan ve a. Engnge ka hmuh dawn hre miah lovin ka va inhnawh lût ve ringawt a. Chuta ka thil hmuh chuan mi tiphu chiang kher mai.
Post a Comment