RAM PAHNIHTE BUAINA CHU FIVE-POINT PLAN HMANGA CHINFEL AN TUM

(11September 2020- ET): India leh China chuan Lakdakh chhak lam border-a buaina awm mek chu five-point plan hmanga chinfel an tum a, he ruahmanna ah hian an inremna leh protocol siam zawng zawng zawm vek te, remna leh muanna kenkawhte leh buaina thlen thei thilte pumpelh a tel bawk a ni. Ningani a Moscow-a Shanghai Cooperation Organisation(SCO) meet a External Affairs Miniter S Jaishankar leh Wang Yi te an inbiaknaah ram pahnihte chuan he plan hi an pawm ve ve a ni.

May thla tir atang khan China PLA te leh India sipaite chu Line of Actual Control(LAC) huamchhung hmun engemawzatah an lo in dang tawn reng tawh tih chu sawi tam ngai tawh lo a, kan hriatsa tawh a ni a, Ministry of External Affaira(MEA) chuan zirtawpni khan thuchhuah siamin ram pahnihte chuan inremna thu an sawi tih an tarlang a, ram pahnih aiawh minister te chuan five-point plan an pawm ve ve thu hi a tarlang tel bawk a ni.

Ram pahnih aiawh Minister te hian bordera thil thleng chu lehlam pawl ve ve tan pawh thil tha ani lo tih hria in, chuvang chuan bordera sipai awmte chu inhnukkir tur leh an awmhmun pangngaia awmtir tha an ti a ni ati bawk.

He an thuchhuahah hian Jaishankar leh Wang te chuan China leh India te inkar thalo chu siamthat an duh a, inhmuh thiamlohna dang a thlen belh hmaa tihtawp vat an duh a ni ti. Hei hi kum 2018-2019 a Prime Minister Narendra Modi leh China President Xi Jinping ten informal summit an neiha an thutlukna siam ang tho a ni.

Minister pahnihte hian ram pahnihten China leh India border chungchanga protocol siam chu an zawm vek anga, border huam chhungah buaina an thlen lo anga, buaina thlen thei thil pawh an pumpelh tur ani tiin thuchhuah hian a tarlang tel bawk. An inbiakna ah hian Jaishankar leh Wang hian  bordera buaina chinfel a nih hnuah ram pahnihte chuan remna a awm zel theihna hma an la dawn tih an sawi bawk a ni.
Wang Yi Jaishankar
Border chungchanga Inbiakna leh inremna hi Special Representative(SR) hmangin neih chhunzawm zel an remti bawk a. He an meeting ah hian Working Mechanism and Coordination on India-China affairs(WMCC) ten inbiakna an neih chhunzawm rin ani bawk a ni.


 India leh Russia chuan defence  chungchangah inremna an siam dawn

Kumin kum tawplam November leh December thlaa India leh Russia in summit an neihna turah defence chungchangah agreement an siam ngei dawn niin a lang a, Russian Deputy Chief of Mission(DCM) Roman Babushkin chuan thawhlehni khan India ngenna avangin Russia chuan a ralthuamte chu Pakistan hnenah an hralh dawn lo thu a lo sawi ve bawk a ni.

Russian senior diplomat hian sawi belh zelin Russia in S-400 missile defence system India-a a thawn tur pawh a tha thei ang berin a ruahhman a ni ati bawk a ni.

India hian hetiang defence lama inbiakna leh inremna hi United States, France, Singapore leh Australia te nen pawh alo nei tawh a. New Delhi lam hian Japan nena inbiakna pawh an nei ve tep tawh bawk a ni. Heng inremna te hian India aircraft leh indona lawng leh hmanruate chu heng ram aircraft base ah te hian a siam thei dawn a, part chhia thlaknan pawh a hmang thei dawn a ni.

Russia President Vladimir Putin chu October emaw November thla hian Summit nei tura India a lo zin rin ani a, mahse Covid hrileng mek avangin thulh ani thut thei bawk a ni. Babushkin chuan hmaichhan ngeia summit chu an beisei tih sawiin hetih lai hian covid chu ngaihchan reng angai a, hemi ngaihtuah chung hian thil kan ti dawn a ni ati.

Russia hi Indian ocean huamchhunga India nen inremna ah lungawi mahse ram dang pali te nena 'Quadrilateral arrangement rules' Indo- pacific huamchhunga an neihah nuam ati chiah lo mai thei, a chhan ni a lang thei chu US tel ve vang hi a ni thei ang,  Heng ramte hi India leh US, Japan leh Australia te an ni.

Russia DCM chuan hemi huamchhunga inremna neih te chu international laws behchhana neih tur ani ati a, hetiang dan hi chu Russia chuan a zawmin a pawm vek ani ati bawk a, US nena hman atanga an inkar thalo chu tarlang telin US chu ram dang buaina a inrawlh leh a inrawlh lohna tur ani tiin a sawi bawk a ni.

Russia diplomat chuan sawi chhunzawm zelin Moscow leh New Delhi lam inzawmna chu a tha hle a, New Delhi leh ram dang inzawmna chuan an inkar chu a tihchhiat phah dawnlo niin a sawi bawk a ni.

Russia DCM chuan tuna defence cooperation project an neih mek Sukhoi-30 fighter aircraft te chu buaipui mek ani tih sawiin ram pahnihten project dang an neih AK-203 assailt rifle chungchang pawh a sawi tel bawk a. Hei mai bakah hian Indo-Russia BrahMos Supersonic cruise missile chu sawilangin ralthuam danglam bik ati a ni.

 Taiwan chuan an ram chhunga thlawhna tir tawh lo turin China warning a pe

Taiwan chuan ningani khan China chu an ram huamchhunga thlawhna a tirh avangin warning a pe a, hei hi ni 2 chhunga a vawi hnihna ani tawh ani.Taiwan Vice - President chuan Twitter lamah tarlangin China thlawhna te chuan Taiwan air identification zone ah ningani khan an thlawk leh tih a ziak a.Taiwan mipuite chuan remna leh muanna an duh thu leh an ram chu an venghim zel dawn tih a tarlang tel bawk ani.

He thil thlen hma hian Taiwan Defence Ministry chuan China thlawhnate chuan Taiwan chhimchhak lam ni 2 lai a zawnin an lo lut tawh tih a tarlang bawk a. PLA te chu hetianga che tawhlo tur hian a ti bawk a ni.
Taiwan Ministry chuan Twitter ah China thlawhna ten Taiwan khaw thlang lam chu ni 2 lai a zawnin an paltlang thu a tarlang a. ROCAF chuan helai hmunah hian enchianna an neih tur thu leh PLA te chu an ramchin pel lo turin an ti bawk a ni.

PLA chuan Taiwan thlang lam  huamchhung velah military exercise neiin Taiwan chu a tiralkhel a, Taiwan ram venhimna leh security chu an hnuaichhiah mai mai tur anilo tiin a tarlang tel bawk a ni. China hian Taiwan chu a ramchin angah a  chhiarim tunhnai hian Taiwan hnaihah vawi engemaw zat an lo che tawh a, Taiwan lam chuan hei hi an helh hle a.Taiwan Defence Ministry and Planning Department te chuan China thiltum chu hriat theih anilo ati ani.

Taiwan Defence ministry  chuan sawi chhunzawm zelin China chetdan en chuan an thiltum hriat anilo a, indona emaw buaina hmachhawn reng thei turin inralring taka awm a tul ani ati bawk. Taiwan leh Taiwan ram chhunga thliarkar Pratas Islands, air identification zone hnuaia thlawhna thlawkte hi reuter te chhinchhiah dan chuan Su-30 leh J-10 fighters te an ni.

Taiwan Deputy Defence Minister Chang Che Ping chuan China chetdan chuan ram ati ralmuanglo a inpumkhatna a tichhia a, Taiwan chuan a ram chu a venghim ve thei a heti hian a hnuaichhiah mai mai tur anilo ati a ni. Taiwan Defence Ministry chuan China chungchanga thupawimawhte chu Taiwan thian hnai ram hnenah a thawn tih a tarlang a, heihi United States ni ngeiin a lang a, Taiwan President Tsai Ing -Wen chuan boruak a chhiat zual hmain inbiakna mumal neih a ngai ani ati bawk.  ~Zampuii Chawngthu

Post a Comment

Powered by Blogger.